Lao động nữ đã và đang trở thành một nguồn lực lao động quan trọng trong xã hội và có đóng góp những giá trị đáng kể vào cộng đồng chung. Tuy nhiên, với những đặc điểm sinh lý đặc biệt cùng với việc họ đang phải đảm đương nhiều trách nhiệm trong gia đình cũng như xã hội nên Bộ Luật Lao động mới đã xem xét tính phù hợp và quy định những đặc quyền riêng cho phụ nữ, theo đó cũng ban hành các Nghị định để hướng dẫn áp dụng các quy định này. Theo đó, phụ nữ sẽ được trả thêm lương khi lao động trong thời kỳ “đèn đỏ” và thời kỳ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi
Thời gian lao động nữ được nghỉ trong thời kỳ “đèn đỏ”
Cụ thể tại khoản 3 Điều 80 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định:
3. Nghỉ trong thời gian hành kinh của lao động nữ:
a) Lao động nữ trong thời gian hành kinh có quyền được nghỉ mỗi ngày 30 phút tính vào thời giờ làm việc và vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động. Số ngày có thời gian nghỉ trong thời gian hành kinh do hai bên thỏa thuận phù hợp với điều kiện thực tế tại nơi làm việc và nhu cầu của lao động nữ nhưng tối thiểu là 03 ngày làm việc trong một tháng; thời điểm nghỉ cụ thể của từng tháng do người lao động thông báo với người sử dụng lao động;
c) Trường hợp lao động nữ không có nhu cầu nghỉ và được người sử dụng lao động đồng ý để người lao động làm việc thì ngoài tiền lương được hưởng theo quy định tại điểm a khoản này, người lao động được trả thêm tiền lương theo công việc mà người lao động đã làm trong thời gian được nghỉ và thời gian làm việc này không tính vào thời giờ làm thêm của người lao động.
Theo đó, trong thời kỳ này, phụ nữ có quyền được nghỉ mỗi ngày 30 phút và được nghỉ tối thiểu là 03 ngày. Trong trường hợp người lao động nữ không có nhu cầu nghỉ thì được trả thêm tiền lương theo công việc mà họ đã làm thêm trong thời gian được nghi. Đây là một điểm mới so với quy định của Nghị định hiện hành. Người sử dụng lao động phải đảm bảo thực hiện và sẽ bị xử lý vi phạm hành chính theo khoản 1 Điều 27 Nghị định 28/2020/NĐ-CP:
1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
a) Không tham khảo ý kiến của lao động nữ hoặc đại diện của họ khi quyết định những vấn đề có liên quan đến quyền và lợi ích của lao động nữ;
b) Không cho lao động nữ nghỉ 30 phút mỗi ngày trong thời gian hành kinh.
Thời gian được nghỉ của lao động nữ đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi
Một điểm mới nữa trong Nghị định 145/2020/NĐ-CP cần lưu ý chính là, phụ nữ trong thời kỳ nuôi con dưới 12 tháng tuổi có quyền nghỉ 60 phút mỗi ngày và được sự đồng ý của người sử dụng lao động nếu không có nhu cầu nghỉ thì được trả thêm tiền lương theo công việc mà họ làm trong thời gian được nghỉ.
4. Nghỉ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi:
a) Lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi có quyền được nghỉ mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc để cho con bú, vắt, trữ sữa, nghỉ ngơi. Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động;
b) Trường hợp lao động nữ có nhu cầu nghỉ linh hoạt hơn so với quy định tại điểm a khoản này thì người lao động thỏa thuận với người sử dụng lao động để được bố trí nghỉ phù hợp với điều kiện thực tế tại nơi làm việc và nhu cầu của lao động nữ;
c) Trường hợp lao động nữ không có nhu cầu nghỉ và được người sử dụng lao động đồng ý để người lao động làm việc thì ngoài tiền lương được hưởng theo quy định tại điểm a khoản này, người lao động được trả thêm tiền lương theo công việc mà người lao động đã làm trong thời gian được nghỉ.
Đặc quyền này nếu bị vi phạm bởi người sử dụng lao động sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng theo điểm c khoản 2 điều 27 Nghị định 28/2020/NĐ-CP.
2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:
c) Không cho lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi nghỉ 60 phút mỗi ngày
Ngoài ra cũng theo Nghị định 28/2020/NĐ-CP thì người lao động là phụ nữ cũng được bảo vệ và áp dụng mức phạt đối với người sử dụng lao động tương tự trường hợp phạt vi phạm đối với hành vi không cho lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ 60 phút/ngày.
a) Sử dụng lao động nữ làm thêm giờ, làm việc ban đêm và đi công tác xa thuộc một trong các trường hợp: Mang thai từ tháng thứ 07 hoặc từ tháng thứ 06 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi;
b) Không thực hiện việc chuyển công việc hoặc giảm giờ làm đối với lao động nữ mang thai từ tháng thứ 07 đang làm công việc nặng nhọc theo quy định tạikhoản 2 Điều 155 của Bộ luật Lao động;
d) Không bảo đảm việc làm cũ khi lao động nữ trở lại làm việc sau khi hết thời gian nghỉ thai sản theo quy định tạikhoản 1 và khoản 3 Điều 157 của Bộ luật Lao độngtrừ trường hợp việc làm cũ không còn;
đ) Xử lý kỷ luật lao động đối với lao động nữ đang trong thời gian mang thai, nghỉ hưởng chế độ khi sinh con theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, nuôi con dưới 12 tháng tuổi;
e) Sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với lao động nữ vì lý do kết hôn, có thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết hoặc người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;
g) Sử dụng lao động nữ làm công việc không được sử dụng lao động nữ theo quy định tạiĐiều 160 của Bộ luật Lao động.
